نگاه به بیماری و نحوه برخورد با آن در سبک زندگی دینی

تردیدى وجود ندارد که در نظام هستى ، هیچ پدیده اى بى حکمت نیست ، هر چند این حکمت بر ما پوشیده مانده باشد. امام صادق (ع) درباره حکمت بیمارى فرموده است :
بیمارى بر چند گونه است : بیمارى آزمون ، بیمارى کیفر و بیمارى اى که علت مرگ قرار داده شده است .امام صادق (ع) در این سخن ، سه حکمت براى بیمارى ذکر کرده و این هر سه بر دانش طب ، ناشناخته است .

-امام صادق علیه السلام : اگر بنا بود هیچ درد و رنجى به انسان نرسد، به کدامین وسیله از زشتى ها دامن در مى کشید و در برابر خداوند، فروتنى مى کرد و با مردم ، مهربانى مى ورزید؟ آیا نمى بینى انسان ، آن هنگام که دردى دامنگیرش مى شود، فروتن مى شود، و سرِ تسلیم فرود مى آورد و بر درگاه پروردگار خویش ، عافیت مى جوید و دست به صدقه مى گشاید؟
-امام صادق (ع)- در دعاى خویش آن هنگام که بیمار شده بود -: خداوندا! این را نه (نشان ) غضب ، بلکه (مایه ى ) ادب قرار ده .

-امام صادق علیه السلام : پیامبر خدا، سرِ خود را به سوى آسمان بلند کرد و لبخند زد و پرسیدند: اى پیامبر خدا! دیدیم سرِ خویش را به سوى آسمان بلند کردى و لبخند زدى .
فرمود: ((آرى ! از دو فرشته در شگفت شدم که از آسمان به زمین آمدند و بنده ى مؤ من درستکارى را در جاى نماز خویش که همواره در آن نماز مى گزارد، جستند تا براى وى ، عمل آن شب و روزش را بنویسند؛ امّا وى را در مصلاى خویش نیافتند. پس به آسمان بازگشتند و گفتند: پروردگارا! فلان بنده ى مؤ منت را در مکان نمازش جستیم تا براى وى عملش را در آن روز و شب بنویسیم ، ولى آن جا به او دست نیافتیم و او را در بندِ (بیمارى ) تو دیدیم . پس خداوند (عزوجل ) (به آنان ) فرمود: تا زمانى که بنده ام در بندِ من است ؛ براى او در هر شب و روز همانند آنچه در دوران تندرستى اش ‍ انجام مى داده است ، بنویسید؛ چه بر من است هنگامى که او را از آنچه در دوران تندرستى انجام مى داده ، بازداشته ام ، براى وى پاداش همان را بنویسم )).

وظایف بیماران : پنهان داشتن بیمارى
الکافى - به نقل از ابن ابى عمیر، از یکى از یاران امام صادق (ع) -: امام صادق (ع) فرمود: ((هر کس سه روز بیمار باشد و آن را پنهان کند و هیچ کس را از آن آگاه نسازد، خداوند براى او گوشتى بهتر از آن گوشت (که در بیمارى از دست رفته است )، خونى بهتر از خونش ، پوستى بهتر از پوست وى و مویى بهتر از موى وى ، جایگزین مى کند)).
پرسیدم : فدایت شوم ! چگونه جایگزین مى سازد؟
فرمود: ((براى او گوشت ، خون ، پوست و مویى را جایگزین مى کند که با آنها گناه نکرده است )).

شکیبایى
امام صادق (ع)- هنگامى که از ایشان درباره ى تعریف شِکوه از سوى بیمار پرسیده شد -: گاه شخص مى گوید: ((امروز تب دارم )) و ((دیشب ، بیدار ماندم )) این سخن او راست است و شِکوه نیست . شِکوه تنها آن است که بگوید: ((به چیزى مبتلا شدم که هیچ کس ، بدان گرفتار نیامده است ))؛ و بگوید: چیزى دامنگیرم شده که دامنگیر هیچ کس نشده است ))؛ امّا شِکوه آن نیست که بگوید: ((دیشب بیدار بودم )) و ((امروز تب دارم ))، یا سخنى دیگر از این قبیل .

سپاسگزارى
الکافى - به نقل از عرزمى ، از پدرش ، از امام صادق (ع)-: ((هرکسى شبى بیمار باشد و این بیمارى را به جان بپذیرد و سپاس آن را به درگاه خداوند بگزارد، آن شب برایش همانند عبادت شصت سال است )).
از امام (ع) پرسیدم : پذیرفتن بیمارى چیست ؟
فرمود: ((بر آن شکیبایى کند، دیگران را از آنچه در این شب بر او گذشته است خبر ندهد، و چون شب را به صبح آورد، خداوند را بر آنچه بوده است سپاس گوید))

صدقه دادن
امام صادق علیه السلام : مستحب است بیمار به دست خود، صدقه اى به سائل بدهد و از او بخواهد براى وى دعا کند.

دعا کردن
امام صادق (ع)- دعاى ایشان به هنگام بیمارى -: خداوندا! تو خود کسانى را سرزنش کردى و فرمودى : ((بگو کسانى را که به جاى خداوند به خدایى مى پنداشته اید، فرا خوانید تا ببینید که نه نمى توانند سختى اى از شما بگشایند، و نه شما را به حالتى دیگر در آورند.)) پس اى آن که هیچ کس جز او نتواند سختى اى از من بگشاید و مرا به حالتى دیگر ببرد! بر محمد و خاندانش درود فرست ، و سختى را از من بگشاى و آن را به سوى کسانى ببر که در کنار تو - که خدایى جز تو نیست - خدایى دیگر را مى خوانند. ¹

 

---

1- برگرفته از "طب الصادق علیه السلام (تغذیه و خوراکی ها در فرهنگ طب الصادق) "تألیف محمد دریایی